Διάκριση ήχων που παράγονται από διάφορα αντικείμενα καθημερινής χρήσεως:
Τα παιδιά κάθονται σε κύκλο και στο κέντρο του κύκλου τοποθετούμε ηχογόνα αντικείμενα όπως : κλειδιά, εφημερίδα, κέρματα, χάρακας, χτένα, φλυτζάνι, κουτάλι μεταλλικό, πλαστικό ποτήρι κ.ά. Παράγουμε διάφορους ήχους με αυτά και τα δίνουμε στα παιδιά ενθαρρύνοντας τα να ανακαλύψουν ήχους με αυτά. Μετά παίζουμε ένα παιχνίδι .Τα παιδιά κλείνουν τα μάτια τους και ένα από τα παιδιά σηκώνεται παίρνει ένα αντικείμενο και παράγει ήχο. Πρέπει τα παιδιά που έχουν κλειστά τα μάτια να αναγνωρίσουν το αντικείμενο. Όποιος απαντήσει πρώτος θα παραγάγει έναν άλλο ήχο που τα υπόλοιπα παιδιά καλούνται να τον αναγνωρίσουν.
Διάκριση ήχων ηχογραφημένων που προέρχονται από αντικείμενα ή ηχογόνα σώματα που είναι 1) στο σπίτι 2) στην φύση 3) τα μέσα μεταφοράς
Έχουμε καρτέλες με τα αντικείμενα ή τα ηχογόνα σώματα που τις απλώνουμε μπροστά στα παιδιά. Ακούμε τους ηχογραφημένους ήχους και καλούμε τα παιδιά να βρουν τη καρτέλα του αντικειμένου ή του ηχογόνου σώματος που ακούν την στιγμή αυτή. Ένας άλλος τρόπος είναι να μοιραστούν οι καρτέλες στα παιδιά και όταν τα παιδιά ακούσουν τον ήχο της καρτέλας που έχουν, θα πρέπει να σηκώσουν τη καρτέλα τους.
Παραγωγή ήχων
Ψάχνουμε να βρούμε τρόπους με τους οποίους μπορούμε να κάνουμε το σώμα μας ηχογόνα πηγή (παλαμάκια, χτύπημα ποδιών, γονάτων, δοντιών, με τη γλώσσα, τα χείλη). Προτείνουν τα παιδιά ένα ένα ιδέες και ακολουθούν όλοι μαζί. Δυσκολεύοντας την δραστηριότητα μπορούμε να χτυπήσουμε ρυθμικά δυο φορές παλαμάκια. Αργότερα μπορούμε να συνδυάσουμε ήχους όπως δυο φορές παλαμάκια και δυο χτυπήματα με τα πόδια.
Ο ήχος έχει χαρακτηριστικά όπως ένταση, ταχύτητα, διάρκεια. Μπορούμε να παίξουμε με την ταχύτητα και την ένταση: καθόμαστε σε κύκλο και κρατάμε ένα αντικείμενο. Το δίνουμε στο διπλανό μας ενώ παράλληλα του λέμε το όνομά μας. Ψιθυρίζοντας, πολύ δυνατά, γρήγορα και αργά. Ο γύρος που το λέμε γρήγορα μπορεί να επαναληφθεί αν δούμε ότι ευχαριστεί τα παιδιά. Αυτό είναι κατάλληλο και ως παιχνίδι γνωριμίας τις πρώτε μέρες του σχολείου.
Ένα παιχνίδι για την ένταση θα μπορούσε να είναι το εξής: παίζουμε σε κρουστό όργανο ισόχρονα χτυπήματα άλλοτε σιγανά και άλλοτε δυνατά. Δίνουμε χαρτιά και μαρκαδόρους και ζητάμε στα παιδιά να βρουν ένα τρόπο για να αποδώσουν στο χαρτί την ένταση του ήχου. Αποδεχόμαστε όλους τους τρόπους, παίρνουμε τις απεικονίσεις και τις δείχνουμε σε όλους.
Ένα απλό παιχνίδι για τη διάρκεια είναι να ακούμε πρώτα έναν ήχο και μετά να χτυπάμε παλαμάκια όση ώρα διαρκεί. Θα δούμε έτσι ότι άλλοι ήχοι διαρκούν περισσότερο και άλλοι λιγότερο.
Παιχνίδια ρυθμού: Σκορπίζουμε στο πάτωμα χαρτοπετσέτες. Όταν παίζουμε στο ταμπουρίνο τέταρτα, τα παιδιά κινούνται ανάμεσα και γύρω από τις χαρτοπετσέτες. Όταν ακούγονται όγδοα τρέχουν ανάμεσα και γύρω με προσοχή. Στην παύση πατούν πάνω στην χαρτοπετσέτα.
Ένα ακόμη παιχνίδι μπορεί να είναι το «η θέση στα δεξιά μου είναι αδειανή». Είμαστε όλοι σε έναν κύκλο όρθιοι. Ένα σημείο του κύκλου είναι κενό. Όλοι μαζί λέμε ρυθμικά (σε δίσημο) «Η θέση στα δεξιά μου είναι αδειανή. ‘Ελα ..(όνομα)…και κάθισε εκεί». Το παιδί που ακούει το όνομά του έρχεται και κάθεται στην κενή θέση, με αποτέλεσμα μία άλλη θέση να μένει κενή και η διαδικασία επαναλαμβάνεται. Το ενδιαφέρον αυτής της διαδικασίας είναι ότι για τα παιδιά δεν είναι τόσο εύκολο να λένε κάτι και παράλληλα να έχουν το ρόλο του μετρονόμου. Ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι αν σιγά σιγά αλλάξουμε την ταχύτητα και αρχίσουμε να λέμε τους δύο στίχους πιο γρήγορα. Θα είναι μεγάλη επιτυχία να καταφέρουν τα παιδιά να κρατ’ησουν γρηγορότερο ρυθμό.
Μουσικά όργανα
Τα μουσικά όργανα μπορούν να χρησιμοποιηθούν με διάφορους τρόπους. Μπορούμε να δώσουμε στα παιδιά διάφορα κρουστά και να τα επεξεργαστούν. Στη συνέχεια να εξηγήσουμε τον τρόπο χρήσης τους και ενώ είμαστε σε κύκλο, να παράξουν τα ίδια τα παιδιά ήχο με τα διάφορα όργανα. Στη συνέχεια μπορούν τα παιδιά να κλείνουν τα μάτια τους και ένα παιδί να διαλέγει ένα μουσικό όργανο, να παράγει έναν ήχο και τα υπόλοιπα να βρίσκουν ποιο όργανο χρησιμοποίησε.
Ένας ήχος μπορεί να συνδυαστεί με μία κίνηση. Ένα παιχνίδι θα μπορούσε να είναι το εξής: συμφωνούμε με τα παιδιά ότι με το άκουσμα ενός οργάνου, π.χ. ντέφι, θα χοροπηδάμε δυο φορές, με τα ξυλάκια θα βαράμε δύο παλαμάκια, και με τα κουδουνάκια θα κάνουμε μια στροφή. Μπορούμε, μετά τη συμφωνία, να καλέσουμε τρία παιδιά, τα οποία όμως δε θα είναι ορατά στα υπόλοιπα παιδιά. Το κάθε ένα θα κρατάει ένα μουσικό όργανο. Όταν ακούγεται ο ήχος του οργάνου, τα παιδιά θα πρέπει να κάνουν τη συμφωνημένη κίνηση (χοροπηδητό, παλαμάκια ή στροφή). Αν τύχει και ακουστούν δύο όργανα μαζί, τότε θα πρέπει να γίνει συνδυασμός των κινήσεων.
Με τα παιδιά μπορούμε να κατασκευάσουμε διάφορα μουσικά όργανα με απλά υλικά. Είναι μια δημιουργική διαδικασία στην οποία εμπλέκονται ενεργά τα παιδιά. Τα όργανα που θα κατασκευαστούν και ο βαθμός δυσκολίας που αυτά θέλουμε να έχουν, θα γίνει κατόπιν συνεννόησης.
Κάτι άλλο που μπορεί να γίνει με τα μουσικά όργανα είναι να ακολουθούν τα παιδιά μουσικά κομμάτια παίζοντας και τα ίδια όργανα. Για να γίνει αυτό θα έχουμε ορίσει τρόπους που θα μετράμε το ρυθμό. Θα ξέρουμε πότε ένα κομμάτι είναι δίσημο, τρίσημο κλπ. Αυτό μπορούμε να το βρούμε μέσα από τα παλαμάκια μας. Μπορούμε όμως να ορίσουμε και λέξεις, όπως «τώ-ρα» για το δίσημο, «σή-με-ρα» για το τρίσημο κλπ (βλ. συνημμένο έγγραφο «Πίνακας Μετρικών Λέξεων και Ρυθμών»).
Μαέστρος
Είναι πολύ ενδιαφέρον να γίνουν τα παιδιά μαέστροι. Αυτό δεν είναι δύσκολο να επιτευχθεί. Μπορούμε να κάνουμε με τα παιδιά μια συμφωνία. Όταν ο μαέστρος θα έχει τα χέρια ψηλά, θα παίζουμε με τα όργανά μας πολύ πολύ δυνατά. Όταν θα τα έχει σε ευθεία με την κοιλιά του θα παίζουμε κανονικά. Όταν θα τα έχει χαμηλά θα παίζουμε κ εμείς όσο πιο σιγανά μπορούμε. Ακολουθώντας το μαέστρο, μπορούμε να έχουμε συγχρονισμένα διαφορετικές εντάσεις. Αφού επιτευχθεί αυτό ως στάδιο, θα μπορέσουμε κάποια στιγμή λίγο αργότερα να χωρίσουμε τα παιδιά σε ομάδες οργάνων. Κάποιοι θα έχουν π.χ. ξυλάκια, άλλοι ξύστρες, άλλοι ντέφια κλπ. Ο μαέστρος λοιπόν θα ξεκινάει από το μηδέν: την απόλυτη ησυχία. Έπειτα θα αρχίσει να δείχνει ομάδες οργάνων. Αν δείξει πρώτα τα ξυλάκια, θα παίζουν μόνο αυτά. Αν δείξει άλλη ομάδα, θα παίζει εκείνη η ομάδα μαζί με τα ξυλάκια. Αν δείξει για 2η φορά την ίδια ομάδα, η ομάδα θα σταματήσει να παίζει. Παράλληλα θα μπορεί να έχει τα χέρια του σε όποια θέση θέλει προκειμένου να δείξει την ένταση. Θα είναι στο χέρι του να έχει όλες τις ομάδες ενεργές, ή να γυρίσει πάλι στην απόλυτη ησυχία. Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι μικροί μας οργανοπαίκτες θα πρέπει να έχουν την προσοχή τους στραμμένη συνεχώς στο μαέστρο. Έπειτα θα ορίζεται άλλος μαέστρος. Όλα τα παιδιά θα περάσουν από αυτή τη θέση. Όχι απαραίτητα την ίδια ημέρα.
